Zonnekoning Mels Dees

De zon in het water

Ter gelegenheid van de Biënnale de Heeswijk, georganiseerd door Interart Beeldentuin en kasteel Heeswijk in het Brabantse Heeswijk-Dinther, is een bijzonder LED-project gerealiseerd. Beeldend kunstenaar Mels Dees laat er letterlijk de zon in het water van de slotgracht schijnen, met behulp van een LED-installatie van meer dan 5 meter diameter.

‘Die zon is niet toevallig, natuurlijk,’ zegt Dees. ‘In de 17^e eeuw is Lodewijk de 14^e, de Zonnekoning, in het kasteel nog te gast geweest toen hij ten strijde trok tegen Holland. Hij liet zich de naam Zonnekoning aanmeten omdat precies in die tijd het besef doordrong dat de Aarde niet het centrum van het heelal is. Omdat alle planeten rond de zon cirkelen, ging men er toen van uit dat de zon die centrale functie had. Pas veel later kwam men er achter dat onze zon ook maar een middelmatig sterretje in een uithoek van de Melkweg is.’
Het icoon van de zon wordt dan ook periodiek afgewisseld door een ‘sterrenhemel’ van verspreid in de slotgracht aangebrachte LED’s. De onderwaterzon bestaat uit een aluminium frame met 36 XICATO-LED’s (de LED’s voor het project werden gesponsord door de producent, Xicato) met elk een lichtstroom van 700 Lumen. Dat lijkt veel, maar omdat de installatie ook bij daglicht goed zichtbaar moet zijn, is het beslist geen overbodige luxe. Het water in de slotgracht is bovendien nogal troebel en de lichtpunten verliezen al bij een diepte van enkele centimeters aan scherpte en lichtkracht.
‘Voor zo’n project zijn LED’s ideaal.’ Wouter Verhoeven van Proliad, die de waterproof armaturen leverde, legt uit: ‘Robuust, klein, licht, nagenoeg onderhoudsvrij – en je hoeft je geen zorgen te maken over de sterkstroom. Tenslotte is het een installatie onder water in een publieke instelling , en bij een kunstproject moet er ook worden geëxperimenteerd. Dan wil je geen ongelukken.’ De voedingen voor de LED’s bevinden zich dan ook op het droge in het kasteel, terwijl de drivers in de armaturen zijn gemonteerd.
De drivers zorgen ervoor dat de individuele lichtpunten in een ritme van 10 minuten geleidelijk worden in- en uitgeschakeld. Een intervaltimer aan wal heeft de regie. ‘Zo’n project vergt wel samenwerking tussen kunstenaar, sponsors en techneuten. Maar de investering loont, omdat je er allemaal van leert,’ aldus Mark Vermeulen van s2e, die de programmering van de drivers voor zijn rekening nam.

Dick Rakhorst van Interart – de beeldentuin en galerie die het project van de grond heeft getild – is even enthousiast. ‘Het uiteindelijke resultaat is spectaculair, maar ook poëtisch. Als de biënnale voorbij is, wil ik de Zonnekoning weer in de vijver van de galerie.’ Ook kunstenaar Mels Dees is meer dan tevreden. ‘Met een beetje wederzijds begrip versterken kunst en techniek elkaar en wordt ook het milieu gespaard.’